در چند ماه اول بارداری، جنین برای هورمون های تیروئیدی به مادر وابسته است. هورمون های تیروئید نقش مهم و اساسی در رشد طبیعی مغز دارند. محرومیت از هورمون تیروئید مادر به دلیل کم کاری تیروئید در بارداری می تواند اثرات جبران ناپذیری بر روی جنین داشته باشد. مطالعات اولیه نشان داد که کودکانی که در دوران بارداری از مادران مبتلا به کم کاری تیروئید متولد می شوند، دارای ضریب هوشی پایین تر و اختلال در رشد روانی حرکتی (ذهنی و حرکتی) هستند. اگر به درستی کنترل شود، اغلب با افزایش میزان هورمون تیروئید، زنان مبتلا به کم کاری تیروئید می توانند نوزادان سالم خواهیم داشت.
تیروئید غده‌ای به شکل پروانه در گردن می‌باشد و در تولید هورمون‌های شیمیایی نقش دارد، به عنوان مثال برخی از این هورمون‌ها بر سرعت ضربان قلب و برخی بر متابولیسم بدن اثرگذار هستند.
زمانی که تیروئید برخی از هورمون‌ها را بیش از حد و یا خیلی کمتر از مقدار طبیعی تولید نماید اختلال تیروئید به وجود می‌آید. برخی از خانم‌ها دچار اختلالاتی در کارکرد تیروئید پیش از بارداری هستند اما در برخی دیگر با شروع بارداری یا بلافاصله پس از زایمان اختلال تیروئيد آغاز می‌شود.
با درمان صحیح در اکثر موارد هیچ گونه مشکلی در دوران بارداری ایجاد نمی‌شود اما عدم تشخیص و درمان به موقع منجر به بروز مشکلاتی برای مادر و جنین می‌شود.
کم کاری تیروئيد چیست؟
زمانی که تیروئید هورمون‌های کافی تولید نمی‌کند، بسیاری از عملکردهای بدن کند می‌شود. کم کاری که در حین بارداری ایجاد می شود معمولاً به دلیل یک اختلال خودایمنی به نام هاشیموتو می‌باشد. سیستم ایمنی بدن افرادی که به بیماری هاشیموتو مبتلا هستند آنتی بادی‌هایی می‌سازد که به تیروئید حمله کرده و منجر به آسیب می‌شوند بنابراین تیروئيد قادر به تولید هورمون‌های تیروئیدی به میزان کافی نمی‌باشد.
تشخیص کم کاری تیروئيد در دوران بارداری
آزمایش‌های مربوط به کم کاری و یا پرکاری تیروئید جزء آزمایش‌های معمول در دوران بارداری نمی‌باشد اما در صورتی که در معرض خطر بالایی جهت ابتلا به بیماری تیروئید قرار داشته باشید و یا علائمی از این بیماری در شما ایجاد شود پزشک درخواست آزمایش‌های مربوط به کنترل تیروئید را خواهد داشت.
برخی از علائمی که ممکن است نشانه‌ای از اختلال در عملکرد تیروئید باشد عبارت است از:
- جوش‌های پوستی
- سرفه کردن
- گلو درد
- سرگیجه
علائمی که ذکر شد مشابه با علائم بسیاری از اختلالات هستند بنابراین با توجه به علائم ظاهری نمی‌توان این بیماری را تشخیص داد. جهت تشخیص اختلال تیروئید باید یک آزمایش خون انجام شود. در آزمایش خون سطح هورمون‌های تیروئید و هورمون‌های محرک تیروئید (TSH) اندازه‌گیری می‌شود. TSH هورمونی است که منجر به تحریک تولید هورمون‌های تیروئیدی می‌شود. با انجام آزمایش خون و اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها به راحتی می‌توان کم کاری تیروئید را تشخیص داد.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کم کاری تیروئید در دوران بارداری هستند؟
افرادی که در معرض خطر ابتلا به تیروئید در دوران بارداری می‌باشند، عبارتند از:
- افرادی که پیش از بارداری مبتلا به اختلالات تیروئید بوده و یا گواتر دارند (زمانی که غده تیروئید متورم شده و منجر به تورم گردن شود بیماری گواتر ایجاد می شود)
- خانم‌هایی که در بارداری قبلی خود مبتلا به کم کاری تیروئید بوده و یا نوزاد آنها با بیماری تیروئید به دنیا آمده است.
- افرادی که دچار یک بیماری خودایمنی هستند و یا در میان اعضا خانواده سابقه خانوادگی بیماری‌های خودایمنی تیروئید مانند گریوز و یا هاشیموتو را دارند.
- افرادی که بیماری دیابت نوع 1 را دارند.
- خانم‌هایی که در گذشته پرتودرمانی با دوز بالا در ناحیه گردن داشته‌اند یا به جهت درمان پرکاری تیروئید تحت درمان قرار گرفته‌اند.
عوارض کم کاری تیروئید بر خانم‌های باردار
- کم خونی: کم بودن گلبول‌های قرمز سالم جهت حمل اکسیژن به سایر نقاط بدن
- فشار خون بارداری: افزایش فشار خون بارداری که به دلیل کم کاری تیروئید ایجاد می‌شود پس از هفته‌ی 20 بارداری آغاز می‌شود و پس از زایمان نیز از بین می‌رود.
- پره اکلامیسی یا مسمومیت بارداری
- جدا شدن جفت
- خونریزی شدید پس از زایمان
- میکس ادم: بیماری نادر که به دلیل کم کاری شدید تیروئید در طی دوران بارداری ایجاد می‌شود و در صورت عدم درمان منجر به کما رفتن مادر و مرگ او می‌شود.
- نارسایی قلبی
عوارض کم کاری تیروئید در دوران بارداری بر نوزاد
عوارضی که بر اثر کم کاری تیروئید در دوران بارداری برای نوزاد ممکن است ایجاد شود:
- میکس ادم نوزادی: این وضعیت منجر به کاهش قد شدید و ناتوانایی‌های ذهنی و سایر مشکلات برای نوزاد خواهد شد. این نوزادان در بزرگسالی بسیار کوتاه قد خواهند بود، برخی از آنها هوش پایین داشته و فاقد مهارت‌های مورد نیاز جهت عملکردهای روزانه هستند.
- وزن کم در هنگام تولد
- مشکلات رشد، تکامل مغز و سیستم عصبی: کم کاری تیروئید درمان نشده مخصوصاً اگر در 3 ماهه اول بارداری ایجاد شود منجر به ضریب هوشی پایین نوزاد خواهد شد.
- اختلال تیروئيد
درمان کم کاری تیروئید در دوران بارداری چگونه است؟
داروهای بسیاری جهت درمان اختلالات تیروئید در حین بارداری وجود دارد که هیچ گونه مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کنند، این داروها می‌توانند سطح هورمون‌های تیروئید را در محدوده‌ی نرمال نگه دارند. پس از انجام آزمایش خون و تشخیص این عارضه پزشک برای شما داروهایی را تجویز می‌نماید که با مصرف منظم آنها می‌توانید سلامت خود و جنین را در حین بارداری و پس از زایمان تضمین نمائید.
لووتیروکسین که جایگزین هورمون تیروئید T4 است یکی از رایج ترین داروهایی است که در دوران بارداری تجویز می‌شود و مصرف آن کاملاً بدون خطر می‌باشد.
اگر پیش از بارداری مبتلا به کم کاری تیروئید بوده‌اید و دارو مصرف می‌کردید به احتمال زیاد در طی دوران بارداری باید دوز داروی مصرفی را افزایش دهید. به محض اینکه متوجه شدید باردار هستید باید به پزشک متخصص زنان در شهر ری مراجعه نمائید تا دوز مناسب را برای شما تعیین نماید.
