آزمایشات غربالگری در دوران بارداری به انواع آزمایش ها و تصویربرداری لازم پزشکی گفته می شود، که پزشک متخصص زنان در طول بارداری به شما توصیه می کند. این آزمایشات برای اطلاع در مورد سلامت و وضعیت کودک و مادر انجام می شود و به شما در مراقبت های دوران بارداری و رشد کودکتان کمک می کند. امروز می خواهیم در مورد آزمایشات غربالگری دوران بارداری با شما صحبت کنیم.
آزمایشات غربالگری دوران بارداری چیست؟
با شروع بارداری نگرانی در مورد سلامت جنین یکی از موضوعات قابل درک می‌باشد. تمام پزشکان آزمایشاتی را تحت عنوان غربالگری قبل از تولد در طی دوره‌های مختلف بارداری به مادر پیشنهاد می‌نمایند، برخی از والدین پیش از انجام این آزمایشات دچار استرس و نگرانی در مورد نتایج آن هستند، با اینکه این نگرانی‌ها قابل درک هستند اما باید بدانید که انجام این آزمایش‌ها برای تولد یک نوزاد سالم و پیشگیری از تولد نوزادی با نقص‌های ژنتیکی و مادرزادی ضروری می‌باشد.
دلیل انجام غربالگری‌های دوران بارداری چیست؟
آزمایشات غربالگری در مرحله اول همگی غیرتهاجمی بوده و می‌توانند احتمال وجود برخی بیماری‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند، در صورت مثبت بودن نتایج آزمایش‌های مرحله اول، آزمایش‌های تشخیصی بیشتری که در اغلب موارد تهاجمی هستند تجویز می‌شوند، آزمایشات تشخیصی می‌توانند پاسخ‌های دقیق‌تری در مورد وجود یک نقص ژنتیکی با بیماری خاص ارائه دهند و بر اساس آن شما می‌توانید در مورد تولد نوزادی با بیماری‌های مادام العمر یا سقط جنین تصمیم گیری نمائید.
چه کسانی باید آزمایشات غربالگری دوران بارداری را انجام دهند؟
انجام آزمایشات غربالگری مرحله اول به تمام مادران باردار توصیه می‌شود و انجام آن اختیاری می‌باشد اما به افرادی که احتمال تولد نوزادی با اختلالات ژنتیکی یا نواقص مادرزادی در آن ها بیشتر می‌باشد (مانند زوجینی که دارای سابقه خانوادگی از بیماری‌های ژنتیکی هستند) توصیه می‌شود که حتماً این آزمایشات را انجام دهند.
آزمایشات غربالگری سه ماهه اول بارداری
آزمایشات غربالگری سه ماهه اول از هفته‌ی دهم بارداری آغاز می‌شوند و شامل آزمایش خون و سونوگرافی می‌باشد.
- سونوگرافی سه ماهه اول
سونوگرافی آزمایشی است که از امواج صوتی جهت تصویربرداری جنین در رحم استفاده می‌نماید. در سونوگرافی سه ماهه اول سن جنین، اندازه‌ی جنین و رشد او، موقعیت او در رحم، هرگونه ناهنجاری احتمالی در ساختار اسکلتی و اندام‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
یک سونوگرافی نیز تحت عنوان سونوگرافی شفافیت نوکال بین هفته‌ی یازدهم تا چهاردهم جهت بررسی تجمع مایع در پشت گردن کودک انجام می‌شود. در صورتی که میزان مایعات بیش از حد طبیعی باشد احتمال سندرم داون وجود دارد.
- آزمایش خون سه ماهه اول
در سه ماهه اول دو آزمایش خون تحت عنوان غربالگری یکپارچه متوالی و غربالگری یکپارچه سرم انجام می‌شود. این آزمایشات جهت اندازه‌گیری برخی پروتئین‌های پلاسمای بارداری و هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی انجام می‌شود. سطوح غیرطبیعی در این آزمایشات به معنای افزایش احتمال ناهنجاری‌های کروموزومی می‌باشد.
- نمونه برداری از پرزهای کوریونی
در صورتی که نتایج غربالگری‌های ابتدایی مشکوک و غیرطبیعی باشد، این تست تجویز می‌شود و در هفته‌ی10 تا 12 بارداری به منظور بررسی ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون و یا مشکلات ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک انجام می‌شود.
این آزمایش یک آزمایش تهاجمی بوده و ممکن است از طریق شکم و یا دهانه رحم انجام شود. عوارض انجام این آزمایش گرفتگی عضلانی و لکه بینی می‌باشد و ممکن است به میزان اندکی سقط جنین را افزایش دهد. انجام این آزمایش اختیاری بوده و در صورتی که تمایل نداشته باشید می‌توانید از انجام آن صرف نظر نمائید.
آزمایشات غربالگری سه ماهه دوم بارداری
- سونوگرافی
در سونوگرافی سه ماهه دوم ارزیابی دقیقی از تمام اندام‌های جنین انجام می‌شود که به آن بررسی آناتومی جنین گفته می‌شود، با اینکه این سونوگرافی نمي‌تواند تمام مشکلات جنین را شناسایی نماید اما در صد زیادی از اختلالات آناتومی جنین طی این سونوگرافی قابل تشخیص می‌باشند.
- آزمایش خون
تست غربالگری نشانگر چهارگانه آزمایش خونی که چهار پروتئین جنین را جهت بررسی سندرم داون، نقص لوله‌های عصبی و یا ناهنجاری های دیواره‌ی گوارشی اندازه‌گیری می‌نماید. این آزمایش نسبت به غربالگری یکپارچه سرم و یا غربالگری یکپارچه متوالی قدرت تشخیص کمتری برای بیماری سندرم داون و سایر بیماری‌ها را دارد.
- غربالگری گلوکز
به بررسی دیابت بارداری می‌پردازد. دیابت بارداری در تمام افراد ممکن است ایجاد شود و پس از زایمان معمولاً برطرف می‌شود. در صورتی که مبتلا به دیابت بارداری باشید ممکن است احتیاج به زایمان سزارین داشته باشید.
- آمنیوسنتز
در این آزمایش مقداری از مایع آمنیوتیک توسط سرنگ از رحم مادر خارج می‌شود، مایع آمنیوتیک که جنین را احاطه کرده است شامل تعدادی از سلول‌های جنین است، که از طریق آن ها می‌توان اختلالاتی مانند سندرم داون، اسپینا بیفیدا و سایر اختلالات شایع ژنتیکی را مورد بررسی قرار داد.
آمنیوسنتز پس از هفته 15 بارداری و در موارد خاص پیشنهاد می‌شود، شرایطی مانند:
- نتایج غیرطبیعی در آزمایشات غربالگری مرحله اول
- سابقه ناهنجاری‌های کروموزومی در بارداری‌های قبلی
- سن بالای 35 سال مادر
- سابقه اختلالات ژنتیکی در خانواده زوجین
غربالگری سه ماهه سوم بارداری
- غربالگری استروتوکوک گروه B
استروتوکوک گروه B یک نوع باکتری است که می‌تواند باعث عفونت‌های جدی در جنین شود. این باکتری به طور طبیعی در دهان، گلو، روده و واژن وجود دارد و حضور آن در واژن برای مادر منجر به مشکل خاصی نمی‌شود اما در نوزادانی که از طریق زایمان طبیعی به دنیا می‌آیند، به دلیل ضعف سیستم ایمنی می‌تواند منجر به عفونت‌های شدید شود.
در این تست از طریق یک سواب نمونه‌ای از واژن و رکتوم تهیه و بررسی می‌شود. زمان انجام آن هفته‌ی 36 تا 37 بارداری می‌باشد و در صورت مثبت بودن باید در حین زایمان آنتی بیوتیک دریافت نمائید تا خطر ابتلای نوزاد به عفونت کاهش بیابد.
کلام آخر
آزمایش‌هایی که ذکر شد غربالگری‌های کلی در حین دوران بارداری بود که به تمام خانم های بارداری پیشنهاد می‌شود اما در شرایط خاص ممکن است، پزشک متخصص زتان در شهر ری آزمایش‌های بیشتری را برای شما تجویز نماید. جهت بالا رفتن احتمال تولد نوزاد سالم توصیه می‌شود که تمام ازمایش‌های پیشنهادی را انجام دهید.
